Artırılmış Gerçeklik Türleri ve Sınıflandırılması

by mmgPosted on
Posted in Artırılmış Gerçeklik (AR)Genel

Artırılmış Gerçeklik Türleri

Giriş

Artırılmış gerçeklik (AR), dijital içeriklerin gerçek dünyaya entegre edilmesini mümkün kılan yenilikçi bir teknoloji olarak tanımlanmaktadır. Bu makalede, AR’nin farklı türleri teknik temelleri ve uygulama alanları açısından incelenmiş; her bir tür, sektörel uygulama örnekleriyle desteklenerek ayrıntılı bir şekilde analiz edilmiştir.

Artırılmış gerçeklik teknolojisi sayesinde fiziksel dünya, bilgisayar destekli bilgilerle zenginleştirilebilmektedir. Bu teknoloji; eğitim, sağlık, savunma, endüstri ve perakende gibi çeşitli alanlarda etkili çözümler sunmakta ve kullanıcıya eşzamanlı bir dijital deneyim sağlanmaktadır. Uygulama alanlarında başarı elde edilebilmesi için, ihtiyaçlara uygun AR türünün doğru şekilde seçilmesi gerekmektedir.

Artırılmış Gerçeklik Türleri ve Ayrıntılı Uygulama Örnekleri

Artırılmış Gerçeklik (AR) türleri genel olarak teknolojik altyapılarına ve etkileşim biçimlerine göre sınıflandırılır. Yaygın olarak 6 ana kategoriye ayrılır ve bu ayrım algılama türüne (kamera, GPS, yüzey) ve cihazın kullanıcıyla olan etkileşim yöntemine (gözlük, mobil ekran, projeksiyon) göre yapılır.

Marker Tabanlı AR (Görsel İşaretleyiciye Dayalı AR)

Marker tabanlı AR sistemlerinde, belirli bir görsel işaretleyicinin tanınmasıyla dijital içerikler bu işaretleyicinin üzerine yerleştirilmektedir. Sistemler, bilgisayarla görme algoritmaları ve marker tanıma altyapılarıyla çalıştırılmaktadır. Yaygın erişilebilirliği ve düşük maliyeti nedeniyle eğitim gibi pek çok alanda tercih edilmektedir.

“Anatomy 4D” uygulaması aracılığıyla bir ders kitabının sayfası marker olarak tanıtılmakta ve bu sayfa üzerine 3D kalp modeli gibi dijital içerikler yerleştirilebilmektedir. Bu tür uygulamalarda, soyut konular görselleştirilerek öğrenme süreci desteklenmektedir.

Temel Özelliği: Kamera ile tanımlı bir işaretleyiciyi (örneğin QR kod) algılayarak içerik gösterir.

Teknoloji: Görsel tanıma / bilgisayarla görme (computer vision).

Markerless AR (Konum ve Yüzey Tabanlı AR)

Markerless artırılmış gerçeklik sistemlerinde fiziksel marker kullanılmadan dijital içerik yerleştirilmektedir. GPS, jiroskop ve ivmeölçer gibi sensörlerden alınan verilerle konum belirleme işlemi gerçekleştirilmektedir. Ayrıca yüzey tanıma algoritmaları sayesinde dijital nesnelerin fiziksel ortamlara sabitlenmesi sağlanmaktadır.

Pokémon GO gibi örneklerde, kullanıcıların GPS verileri üzerinden yönlendirilmesiyle dijital karakterlere erişim sağlanmaktadır. Markerless AR teknolojisi, emlak tanıtımı gibi sektörlerde de sanal içeriklerin fiziksel konumlara entegre edilmesini mümkün kılmaktadır.

Temel Özelliği: GPS, jiroskop gibi sensörlerle konum belirlenerek içerik gösterilir.

Teknoloji: Sensör tabanlı konumlama.

Projeksiyon Tabanlı AR

Projeksiyon tabanlı artırılmış gerçeklikte, dijital içerikler fiziksel yüzeylere yansıtılmaktadır. Derinlik sensörleri ve projeksiyon sistemleri ile bu içeriklerin fiziksel ortamla etkileşimi sağlanabilmektedir. Etkileşimli projeksiyonlar, kullanıcı müdahalesine açık olarak geliştirilmektedir.

BMW tarafından üretim hatlarında projeksiyon aracılığıyla işçilere montaj noktaları gösterilmekte, bu sayede montaj doğruluğu artırılmaktadır. Ekran kullanılmadan bilgi aktarımının yapılabilmesi, bu türün avantajları arasında yer almaktadır.

Temel Özelliği: Dijital içerik bir yüzeye yansıtılır, bazen fiziksel etkileşim de mümkündür.

Teknoloji: Lazer/projeksiyon + derinlik sensörleri.

Bindirme (Superimposition) Tabanlı AR

Bindirme tabanlı artırılmış gerçeklikte, gerçek görüntülerin üzerine sanal katmanlar eklenmektedir. Mevcut objeler dijital olarak değiştirilebilmekte veya üzerlerine açıklayıcı bilgiler bindirilebilmektedir. Bu sistemlerde görüntü işleme ve çok katmanlı render altyapısı kullanılmaktadır.

IKEA Place uygulamasıyla kullanıcıların ev ortamı taratılmakta ve seçilen mobilyaların dijital modelleri bu alana yerleştirilmektedir. Aynı teknikler sağlık alanında da kullanılarak gerçek hasta görüntüleri üzerine sanal kesitlerin bindirilmesi sağlanabilmektedir.

Temel Özelliği: Gerçek nesnelerin üzerine sanal bilgiler veya modeller bindirilir.

Teknoloji: Görüntü işleme + obje tanıma.

SLAM Tabanlı AR (Simultaneous Localization and Mapping)

SLAM teknolojisi sayesinde cihazın konumu ve çevrenin haritası eşzamanlı olarak çıkarılabilmektedir. Bu yöntemle dijital içerikler fiziksel ortamlara sabitlenmekte, kullanıcı ile çevre arasında yüksek doğrulukta senkronizasyon sağlanmaktadır.

Microsoft HoloLens gibi cihazlarda SLAM algoritmaları kullanılarak hologramlar sabitlenmekte ve mekansal haritalama yapılmaktadır. Bu tür sistemler, iç mekân navigasyonu ve robotik yönlendirme gibi alanlarda yoğun şekilde kullanılmaktadır.

Temel Özelliği: Cihaz, ortamın haritasını çıkarıp kendi konumunu belirleyerek içerik yerleştirir.

Teknoloji: Gerçek zamanlı haritalama + konumlandırma.

Giyilebilir AR (Head-Mounted Display)

Giyilebilir artırılmış gerçeklik sistemleri, başa takılan ekranlar (HMD) aracılığıyla kullanıcıya sunulmaktadır. Göz hizasına dijital içerikler yansıtılarak eller serbest bir kullanım imkânı sağlanmakta; baş ve göz takibi, sesli komutlar gibi etkileşimli teknolojilerle desteklenmektedir.

Magic Leap ve HoloLens gibi cihazlar yardımıyla kullanıcıların sanal nesnelerle fiziksel ortamda etkileşime girmesi mümkün kılınmaktadır. Bu sistemler, eğitim simülasyonlarından sağlık uygulamalarına kadar geniş bir alanda kullanılmaktadır.

Temel Özelliği: AR gözlük veya başa takılan cihazlarla içerik gösterilir.

Teknoloji: HMD (Head Mounted Display), SLAM + Eye Tracking.

Sonuç

Artırılmış Gerçeklik türleri ne göre farklı teknik altyapılar ve kullanım senaryoları bulunmaktadır. Eğitim ve tanıtım gibi alanlarda marker tabanlı sistemlerin kullanımı tercih edilirken; SLAM ve giyilebilir sistemler, daha karmaşık ve gerçek zamanlı etkileşimlerin gerektiği senaryolarda öne çıkarılmaktadır. Bu nedenle, proje bazlı ihtiyaçlara göre en uygun AR türünün belirlenmesi büyük önem taşımaktadır.

Kaynakça

Start typing and press Enter to search

Shopping Cart
WhatsApp